هر چند ممکن است برایتان عجیب باشد، اما آنچه که در صحنه های مختلف به رنگ سفید می بینیم، در عمل سفید نیست و رنگ های متفاوتی دارند. چشم ما به صورت خودکار در عرض چند ثانیه پس از ورود به یک محیط با منبع نور جدید توزیع تابش آن منبع نوری را تشخیص داده و خود را با آن وفق می دهد. مثلا وقتی از زیر نور خورشید (نور سفید ایده آل) به اتاقی که با لامپ تنگستن روشن شده است بروید، چشم به صورت ناخودآگاه رنگ نور لامپ را به عنوان رنگ سفید محسوب میکند و دیگر رنگ ها نیز به همین ترتیب دستخوش تغییر می شوند. این در حالی است که در مقام مقایسه نور خورشید سفید و نور لامپ تنگستن زرد رنگ است.
تنظیم تراز سفیدی (وایت بالانس کردن) به زبان ساده، به فرآیندی گفته می شود که در آن، تصاویری که به کمک چشم سفید دیده می شوند، در عکس ثبت شده نیز سفید دیده شوند. تنظیم اتوماتیک تراز سفیدی در دوربین مستلزم این است که دوربین بتواند دمای رنگ منبع نور را تشخیص دهد. به عبارت دیگر دوربین باید میزان گرم یا سرد بودن رنگ نور درون صحنه عکاسی را تشخیص دهد. این فرآیند در سیستم بینایی ما به طور ناخودآگاه و خیلی سریع و دقیق انجام می گردد اما در دوربین های دیجیتال این امکان وجود ندارد و طراح دوربین باید برای آن تمهیدی بیندیشد. تصویر زیر تفاوت انتخاب های مختلف تراز سفیدی برای دوربین را نشان می دهد.
دمای رنگ
برای راحتی مقایسه رنگ منابع نور با یکدیگر و کمی کردن آن از پارامتری به نام دمای رنگ استفاده می شود. پارامتر دمای رنگ یکی از مشخصه های منبع نور است و تعیین می کند در صورتی که تابش نور از یک جسم سیاه فرضی صورت می گرفت، این جسم در چه دمایی قرار داشت. لازم به ذکر است که جسم سیاه یک جسم فرضی در فیزیک است که تمام پرتوهای برخوردی به خود از جمله طیف نور مرئی را کاملا جذب می کند. یک مثال نه چندان دقیق از جسم سیاه می تواند یک میله فلزی گداخته باشد. وقتی میله را بر روی آتش گرفته و حرارت می دهید به تدریج گرم شده و شروع به تابش نور می کند. در ابتدا قسمت داغ شده به رنگ قرمز در می آید. اما با ادامه گرم کردن میله، رنگ آن به تدریج به سفیدی می گراید. در واقع با تغییر دمای میله، طیف نور تابیده شده از آن یا به عبارتی رنگ آن تغییر می کند و به تدریج به سفیدی می گراید. در حقیقت پارمتر دمای رنگ به این ترتیب یک معیار مناسب برای مقایسه طیف رنگ نور ساتع شده از منابع نوری مختلف، ایجاد می کند. در شکل زیر نمودار تابش طیف نور مرئی توسط یک جسم سیاه در دماهای مختلف نشان داده شده است.
با دقت به عکس متوجه می شوید که در دمای ۵۰۰۰ کلوین سهم تمام طول موج ها در نور تابیده شده یکسان بوده و در نتیجه نوری با این دمای رنگ سفیدترین رنگ ممکن را ایجاد می کند (نور سفید همه رنگ ها یا طول موج ها را به یک اندازه در خود دارد). با افزایش دما نیز رنگ غالب به سمت طول موج های کوتاه یعنی رنگ آبی گرایش پیدا می کند. دقت داشته باشید که رنگ های گرم و سرد معادل به ترتیب دمای رنگ پایین و بالا هستند.
خوشبختانه یک عکاس نیازی به دانستن توزیع دقیق شدت تابشی طیف نور جسم سیاه ندارد. فقط کافی است نوع منبع نور یا دمای رنگ آن منبع را تشخیص دهد. در بیشتر دوربین ها می توان از روی نوع منبع نور که مثلا لامپ فلوئورسنت یا نور آسمان باشد تراز سفیدی را تنظیم کرد و حتی نیازی به دانستن دمای منبع نیست. در دروبین های دیجیتال کار حتی از این نیز راحت تر است و دوربین می تواند به طور خودکار با اندکی خطا تراز سفیدی را تنظیم کند. در ادامه در این خصوص بیشتر توضیح داده می شود. جدول زیر دمای رنک منابع نوری مختلف رایج در عکاسی را نشان می دهد.
| دمای رنگ [کلوین] | منبع نور |
|---|---|
| ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ | نور شمع |
| ۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰ | لامپ رشته ای (تنگستن) |
| ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ | طلوع وغروب خورشید |
| ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ | فلوئورسنت |
| ۵۰۰۰ تا ۵۵۰۰ | فلاش دوربین |
| ۵۰۰۰ تا ۶۵۰۰ | نور روز با آسمان صاف |
| ۶۵۰۰ تا ۸۰۰۰ | آسمان نیمه ابری |
| ۹۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ | آسمان ابری |
علاوه بر دمای رنگ، برای اینکه توزیع شدت تابش یک منبع نور دقیقا منطبق بر یک جسم سیاه باشد، از پارامتر دیگری نیز به نام انحراف سبز-ارغوانی نیز استفاده می شود. خوشبختانه بیشتر دوربین های دیجیتال دارای یک مجموعه نسبتاً کامل از تراز سفیدی از پیش تنظیم شده برای منابع نوری مختلف هستند. در صورتی که نوع منبع نور برای عکس گرفتن را می دانید می توانید از این تنظیمات استفاده کنید. آیکون های رایج برای این تراز سفیدی ها در جدول زیر نشان داده شده است.
سه مورد اول اجازه انتخاب از میان یک بازه دمای رنگ را به عکاس می دهد. در حالت اتوماتیک یک الگوریتم کامپیوتری در داخل دوربین سعی می کند بهترین حدس ممکن از دمای منبع نور را زده و به این ترتیب خود را با صحنه تنظیم کند. در حالت سفارشی می توان قبل از عکس گرفتن از سوژه اصلی، از یک صفحه خاکستری به عنوان مرجع عکس گرفت تا دوربین بر اساس آن تراز سفیدی را تنظیم کند. در حالت کلوین نیز عکاس می تواند دمای منبع نور را به صورت دستی وارد کند. شش مورد باقیمانده به ترتیب افزایش دمای رنگ مرتب شده اند.
توضیحات و نشانه های بکار رفته برای هر یک از تراز سفیدی های درون دوربین به صورت تقریبی بوده و کاملا دقیق نیستند. به عنوان مثال، حالت ابری بسته به اینکه در چه ساعتی از روز عکاسی می کنید یا ارتفاع از سطح دریا و یا میزان غبار درون هوا چقدر است، می تواند به جای نور روز نیز بکار رود.
فایل خام (RAW)
یکی از بهترین تکنیک ها جهت حل مشکل تنظیم تراز سفیدی در هنگام عکاسی، عکس گرفتن با فایل خام یا همان RAW است. در صورتی که دوربین شما این امکان را دارد که با این فرمت عکسبرداری کنید، می توانید در کامپیوتر تراز سفیدی مناسب صحنه را انتخاب نمایید. تنظیم تراز سفیدی فایل خام را می توانید با انتخاب دمای رنگ و انحراف سبز-ارغوانی به صورت دستی و یا با انتخاب یک نقطه از عکس به عنوان مرجع رنگی خنثی (نقطه ای از عکس که می دانید دقیقاً سفید است) انجام دهید.
انتخاب مرجع رنگی خنثی
در زمانی که ممکن است عکسبرداری به علت ناشناخته بودن منبع نور با مشکل نمایش رنگ های واقعی مواجه شود، لازم است از یک مرجع رنگی خنثی استفاده کنید. مرجع رنگی خنثی در صورتی که خوش شانس باشید می تواند قسمتی از صحنه عکسبرداری شما و یا یک شی جداگانه که همراه خود آورده اید، باشد. به عنوان مثال در شکل زیر در صورتی که پرنده های خاکستری رنگ در صحنه نمی بود ممکن بود تصویری با رنگ متمایل به آبی ثبت کنید.
یک عکاس حرفه ای میتواند برای تنظیم تراز سفیدی صحنه عکاسی از یک مرجع خنثی موسوم به کارت خاکستری استفاده کند. ویژگی مهم کارت خاکستری عکاسی این است که تمام طول موجهای نور دورن صحنه (رنگهای مختلف) را به یک اندازه بازتاب می دهند. قبل از عکسبرداری، عکاس با گرفتن کارت خاکستری جلوی دوربین به نحوی که تمام زاویه دید دوربین را پر کرده، در حالی که تراز سفیدی دوربین را روی حالت سفارشی تنظیم کرده ، یک عکس می گیرد. به این ترتیب پردازنده داخلی دوربین بر اساس توزیع طول موج نور بازتابیده شده از کارت خاکستری می تواند به توزیع تابشی منبع نور محیط پی ببرد و خود را با آن تنظیم کند. یک نمونه کارت خاکستری مرجع در شکل زیر نشان داده است.
علاوه بر استفاده از کارت خاکستری که تراز سفیدی را بر اساس نور منعکس شده تنظیم می کند، می توان از فیلترهایی مثل ExpoDisk نیز استفاده کرد که در واقع تراز سفیدی را بر اساس نور منتشر شده از منبع نوری تنظیم می کند.
استفاده از تنظیم تراز سفیدی اتوماتیک
بعضی از سوژه ها پردازنده دوربین را برای تنظیم تراز سفیدی اتوماتیک به اشتباه می اندازند. این حالت زمانی اتفاق میافتد که سوژه شما دارای یک طیف رنگی غالب است. به عنوان مثال در عکس زیر از برگ های پاییزی، دوربین رنگ قرمز غالب درون صحنه را به اشتباه، به علت وجود منبع نوری با طیف رنگ مایل به قرمز در نظر می گیرد. به همین دلیل دوربین سعی می کند تا این رنگ را حذف کند. نتیجه این کار کم شدن اشباع رنگ های قرمز و آبی شدن سنگ های درون صحنه است.
حالت اتوماتیک تراز سفیدی زمانی بهتر کار می کند که در صحنه حداقل یک جسم سفید یا بدون رنگ و روشن باشد. در صورتی که در عکس زیر قایق سفید وجود نداشت عکس ثبت شده با تراز سفیدی اتوماتیک دمای رنگ گرم تری پیدا می کرد.
محیط با نورهای مختلف
در محیط هایی که منابع مختلفی با توزیع شدت تابشی متفاوتی صحنه را روشن می کنند، تنظیم تراز سفیدی مشکل و عملاً غیر ممکن می شود. در این حالت عکاس باید سوژه ای که می خواهد رنگ واقعی تری داشته باشد را انتخاب نماید و تراز سفیدی را به گونه ای انجام دهد که آن سوژه درست بنظر برسد. به عنوان مثال در تصویر زیر بسته به اینکه بخواهید رنگ دیوارهای ساختمان و یا آسمان شب را به صورت واقعی نشان دهید، دو عکس متفاوت خواهید داشت. در صحنه هایی که چند منبع نوری متفاوت وجود دارد، دوربین دمای رنگ متوسط صحنه را پیدا می کند و بر اساس آن تراز سفیدی را تنظیم می کند.
[سایت cambridgeincolour ]
اولین باشید که نظر می دهید