به منظور دستیابی به نوردهی های دقیق در عکس بهتر است با نحوه کارکرد نورسنج دوربین آشنایی پیدا کنید. نورسنجی دوربین در واقع نقش مغز متفکر دوربین را دارد که مقدار سرعت شاتر و دیافراگم را بر اساس عدد ISO و شرایط نوری محیط و سوژه انتخاب می کند. در دوربین های SLR سنسور نورسنج در جایی کنار چشمی (ویزور) معمولا در ضلع بالایی، تعبیه شده است و یکی از منشورهای درون دوربین نور سوژه را به آن می رساند. نورسنج تقریباً تمامی دوربین ها اجازه انتخاب یکی از چند روش نورسنجی ناحیه ای (Partial)، ماتریسی (Matrix)، مرکزی (Center Weighted) و نقطه ای (Spot) را به کاربر می دهد. هر یک از این حالت ها برای شرایط نوری مشخصی طراحی شده اند و فقط در آن حالت می توانند عملکرد صحیحی ارائه دهند.
نور برخوردی و نور بازتابی
نورسنج در تمام دوربین ها دارای یک ضعف عمده است و آن اینکه تنها می تواند نور منعکس شده را اندازه گیری نماید. در واقع نورسنج های درون دوربین در بهترین حالت می توانند حدس بزنند که چه مقدار نور به سوژه تابیده شده است.
اگر تمام اجسام مقدار یکسانی از نوری که به آنها تابیده می شود را بازتاب می دادند، در این صورت نورسنج دوربین می توانست تخمین درستی از مقدار نور تابیده شده به جسم زده و با انتخاب سرعت شاتر و دیافراگم مناسب نورسنجی صحیحی انجام دهد. اما می دانیم که در دنیای واقعی ضریب بازتابش (درصدی از نور رسیده به جسم که بازتاب داده می شود) اجسام مختلف متفاوت بوده و به مشخصات سطح جسم وابستگی زیادی دارد. نورسنج درون دوربین بر اساس میزان انعکاس نور از یک جسم با ضریب بازتابش ۱۸٪ موسوم به خاکستری میانه تنظیم شده است. در صورتی که دوربین به سمت جسم دیگری با درصد بازتابش متفاوتی گرفته شود در محاسبه نورسنجی اشتباه خواهد کرد و تصاویری فرو یا فرانوردهی شده ایجاد می کند.
البته بسته به سازنده دوربین تعریف جسم خاکستری میانه ممکن است متفاوت باشد اما به طور کلی می توان گفت همواره نورسنج دوربین بر اساس بازتابش از سطوح با ۱۰٪ تا ۱۸٪ ضریب بازتابش عمل می کند. در صورتی که درون کادر عکس اجسام مختلفی قرار داشته باشد معمولا نورسنج دوربین کار خود را به درستی انجام خواهد داد. علت این است که در چنین حالتی ضریب بازتابش متوسط کل اجسام تقریبا برابر همین مقدار از پیش تنظیم شده دوربین است. اما گاهی مواقع پیش می آید که سوژه عکس سفید در سفید یا سیاه در سیاه است. به عنوان مثال یک سگ سفید است که در یک محیط برفی به عنوان پس زمینه قرار دارد. یا یک سگ سیاه که دارای پس زمینه ای کاملا سیاه است. در چنین حالتی دوربین سعی میکند تصویر را به گونه ای ثبت کند که نوک نمودار هیستوگرام در تونهای میانی باشد و سبب خلق تصاویری غیرواقعی خواهد شد.
انواع روش های نورسنجی
به منظور پوشش دادن طیف بزرگتری از انواع نورپردازی بر سوژه مورد نظر و انجام نورسنجی دقیق تر، دوربین ها به عکاس اجازه می دهند که از میان چندین روش مختلف نورسنجی یکی را متناسب با شرایط سوژه انتخاب کنند. هر حالت نورسنجی وزن مشخصی به نواحی مختلفی از کادر عکس می دهد.
در تصاویر بالا نواحی سفید نشان دهنده اهمیت و تاثیر آن نقاط در محاسبات مربوط به نورسنجی دوربین هستند. البته ممکن است بسته به انتخاب عکاس به ویژه در نورسنجی نقطه ای، نقطه نورسنجی در مرکز کادر نباشد. علاوه بر این حالت ها یک حالت نورسنجی پیچیده تر وجود دارد موسوم به روش ماتریسی. در زمانی که دوربین بر روی مد Auto باشد معمولا این روش نورسنجی فعال می شود. در این حالت دوربین کادر مقابل خود را به چند ناحیه کوچکتر تقسیم میکند و هر ناحیه را به صورت جداگانه بررسی می کند. به عنوان یک قانون کلی می توان گفت که باید ابتدا بر روی سوژه اصلی و در صورتی که سوژه کاملا کادر را پر می کند بر روی روشن ترین نقاط نورسنجی را انجام داد. به عنوان مثال زمانی که یک عکس پرتره از چهره انسان ثبت می کنید چشم ها سوژه اصلی هستند و هم فوکوس و هم نورسنجی باید بر روی این نقاط انجام شود. اما گاهی نیز در هنگام عکاسی با سوژه بزرگتری که کادر را پر می کند مانند منظره های طبیعی مواجه هستیم. طبیعتا در این حالت لازم است تا نورسنجی به نحوی باشد تا کل منظره در تصویر نهایی به درستی نمایش داده شود.
نورسنجی نقطه ای (Spot Metering) و ناحیه ای (Partial Metering)
نورسنجی نقطه ای و ناحیه ای به عکاس کنترل بیشتری به نسبت حالت های دیگر نورسنجی می دهد. اما استفاده از این حالت ها نیز به نسبت مشکل تر است. این دو حالت در زمانی که سوژه تنها بخش کوچکی از کل کادر را پر کرده یا می دانیم که سوژه در طیف خاکستری میانه (در نمودار هیستوگرام) قرار می گیرد بسیار مفید هستند.
یکی از کاربردهای نورسنجی ناحیه ای (Partial) در عکاسی از چهره فردی است که از پشت سر نور می خورد یا اصطلاحا Backlight دارد. نورسنجی از چهره فرد که سوژه اصلی عکس است کمک می کند تا تصویر نهایی به یک تصویر سیلوئت (Silhouette) تبدیل نگردد. هر چند توجه داریم که طیف خاکستری مربوط به چهره فرد نباید کاملا در بخش خاکستری میانه قرار داشته باشد. نورسنجی نقطه ای به طور کلی کمتر استفاده می گردد زیرا در این روش تنها سطح کوچکی از کل کادر در نورسنجی بکار می رود. البته زمانی که در تجهیزات خود کارت خاکستری دارید می توانید برای خواندن نور از سطح آن از این روش استفاده کنید.
نورسنجی به روش های نقطه ای و ناحیه ای در ثبت تصاویر خلاقانه از مناظری که به طور غیرعادی نورپردازی شده اند کاربرد زیادی دارند. به عنوان مثال در تصاویر زیر نورسنجی به روش نقطه ای و در محل های روشن تصویر انجام شده است. در صورتی که نورسنجی در محل دیگری از کادر انجام می شد تصویری به کلی متفاوت با تصاویر زیر را شاهد بودیم.
نورسنجی مرکزی (Center Weighted)
این نوع نورسنجی زمانی حالت پیش فرض نورسنجی در بیشتر دوربین ها بود زیرا به راحتی می توانست در صورت وجود آسمانی روشن در بالای منظره ای نسبتا تاریک بر مشکل تنظیم نورسنجی غلبه کند. اما امروزه این حالت با وجود نورسنجی ماتریسی که انعطاف پذیری بالا و نورسنجی نقطه ای که جزیی نگری زیادی دارد کمتر مورد استفاده است. البته باید توجه کرد که نورسنجی به روش ماتریسی به دلیل وجود الگوریتم پیچیده تر تصویری غیر قابل پیش بینی تر به نسبت نورسنجی مرکزی ارائه می کند.
جبران نوردهی (Exposure Compensation)
تمام حالات نورسنجی که پیشتر اشاره شد دارای قابلیتی به نام جبران نوردهی (EC یا EV) هستند. در زمانی که این قابلیت فعال شود نورسنج دوربین همانند وضعیت عادی نورسنجی خود را انجام خواهد داد و سرعت شاتر و/یا عدد دیافراگم مناسب را پیدا کرده و تنظیم خواهد کرد اما نوردهی نهایی با مقادیر داده شده به EC تغییر خواهد کرد. این حالت در زمانی که متوجه شوید که نورسنجی انجام شده سبب تولید تصاویری فرا یا فرو نوردهی شده می گردد، کاربرد خواهد داشت. اکثر دوربین های عکاسی اجازه انتخاب تا ۲ استاپ را به عکاس می دهند. هر استاپ بیشتر یا کمتر کردن جبران نوردهی، مقدار نور ثبت شده در تصویر نهایی را دو برابر یا یک دوم برابر می کند. حالت پیش فرض که مقدار صفر است به معنای عدم تغییر نوردهی از مقدار محاسبه شده توسط نورسنج دوربین است.
جبران نوردهی روش مناسبی برای تصحیح خطاهای ناشی از ضریب بازتابش اجسام است. نورسنج درون دوربین مستقل از حالتی که برای نورسنجی انتخاب نموده اید، نوردهی صحیح یک صحنه مثلا یک کبوتر سفید روی توده ای برف را اشتباه محاسبه کرده و تصویر نهایی فرونوردهی شده خواهد بود. یک مشکل رایج در عکس های کسانی که به خوبی با نورسنج دوربین خود آشنایی ندارند ثبت تصاویری متمایل به خاکستری از مناظر برفی است. ۱+ استاپ جبران نوردهی در چنین حالتی مشل را برطرف خواهد ساخت. زمانی که در حالت RAW عکس می گیرید می توانید جبران نوردهی کمی مثلا -۰/۳ به دوربین بدهید تا احتمال از دست رفتن هایلایت ها در تصویر را کاهش دهید و سپس در نرم افزار لایت روم مقدار نوردهی را با حفظ هایلایت ها تصحیح کنید. البته ممکن است عکاسی بخواهد با جبران نوردهی مثبت نسبت سیگنال به نویز را بیشتر کرده و در صحنه های دارای نور کم عکسهای بدون نویزی ثبت کند.
[سایت cambridgeincolour ]
اولین باشید که نظر می دهید